Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού (εφεξής και «ΕΑ») με την υπ’ αριθ. 796/2022 ομόφωνη απόφασή της, κατά την απλοποιημένη διαδικασία διευθέτησης διαφορών του άρθρου 25α του ν. 3959/2011, όπως ισχύει και σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 790/2022 απόφασή της (η οποία αντικατέστησε την ΕΑ 704/2020, εφεξής και «Ανακοίνωση για τη διαδικασία διευθέτησης διαφορών»), αποδέχθηκε τις σχετικές προτάσεις διευθέτησης διαφοράς που υπέβαλαν οι επιχειρήσεις: 1) «ΒΕΡΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ – ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΩΝ» (εφεξής, «ΒΕΡΝΙΚΟΣ»), 2) «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΑ - ΡΥΜΟΥΛΚΑ», (εφεξής, «ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ») 3) «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΑ ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΑΥΑΓΙΑΙΡΕΣΕΙΣ – ΡΥΜΟΥΛΚΗΣΕΙΣ», «ΠΑΝΤΑΝΑΣΣΑ Ι ΝΑΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ MEGATUGS ΡΥΜΟΥΛΚΗΣΕΙΣ ΝΑΥΑΓΙΑΙΡΕΣΕΙΣ» (εφεξής, «MEGATUGS»), 4) «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ ΖΟΥΡΟΥ» (εφεξής, «ΖΟΥΡΟΣ»), 5) «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ – ΖΟΥΡΟΣ ΡΥΜΟΥΛΚΗΣΕΙΣ & ΝΑΥΑΓΙΑΙΡΕΣΕΙΣ» (δ.τ. PRO – TUGS), 6) «ΒΕΡΝΙΚΟΣ – ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗΣ – ΛΥΜΠΟΥΣΑΚΗΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΩΝ» (δ.τ. AEGEAN TUGS), 7) «ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΡΥΜΟΥΛΚΑ» (δ.τ. MED TUGS), και 8) «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ – ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΒΕΡΝΙΚΟΣ ΖΟΥΡΟΣ» (εφεξής, «ΒΕΡΝΙΚΟΣ-ΖΟΥΡΟΣ»), και 9) «ΒΕΡΝΙΚΟΣ ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΡΥΜΟΥΛΚΩΝ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ» (εφεξής, «ΒΕΡΝΙΚΟΣ-ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ»), και επέβαλε πρόστιμα συνολικού ύψους 4.360.818,28 ευρώ.
Ιστορικό
Η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού (εφεξής και «ΓΔΑ») εκκίνησε αυτεπάγγελτη έρευνα στην αγορά παροχής υπηρεσιών ρυμούλκησης στις 11.10.2019. Εκκρεμούσης της αυτεπάγγελτης έρευνας, υπεβλήθη σχετική καταγγελία στρεφόμενη κατά ορισμένων από τις ελεγχόμενες επιχειρήσεις.
Από την έρευνα της Υπηρεσίας, διαπιστώθηκαν συμφωνίες, οι οποίες συνήφθησαν μεταξύ των προαναφερθεισών επιχειρήσεων και εμπίπτουν στην κατά τα άρθρα 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ έννοια της συμφωνίας μεταξύ επιχειρήσεων.
Οι ελεγχόμενες εταιρείες, για τις οποίες συλλέχθηκαν αποδεικτικά στοιχεία ικανά να στοιχειοθετήσουν παράβαση των άρθρων 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ, εκδήλωσαν εγγράφως το ενδιαφέρον τους για διερεύνηση της δυνατότητας υπαγωγής τους στη διαδικασία διευθέτησης διαφορών και κατέθεσαν σχετικό αίτημα, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στην παρ. 30 της Ανακοίνωσης για τη διαδικασία διευθέτησης διαφορών.
Σημειώνεται ότι στην υπόθεση αυτή οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις προσήλθαν σε διευθέτηση πριν από την επίδοση σχετικής Εισήγησης, γεγονός το οποίο αύξησε τη διαδικαστική αποτελεσματικότητα της ΕΑ.
Διαδικασία Διευθέτησης Διαφορών
Η διαδικασία διευθέτησης διαφορών αφορά στις περιπτώσεις που επιχειρήσεις ή ενώσεις επιχειρήσεων παραδέχονται, εκούσια και ανεπιφύλακτα, τη συμμετοχή τους σε οριζόντια εξ αντικειμένου παράνομη σύμπραξη, κατά παράβαση του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 ή/ και του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, και διευκολύνουν, με τον τρόπο αυτό, τη διαδικασία διαπίστωσης της παράβασης από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Στις περιπτώσεις αυτές χορηγείται μείωση του προστίμου κατά 15% υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Μετά την τροποποίηση του ν. 3959/2011 και την πρόσφατη απόφαση 790/2022 η διαδικασία διευθέτησης διαφορών μπορεί να εφαρμοστεί και σε κάθετες συμφωνίες κατά παράβαση του άρθρου 1 του Ν. 3959/2011 ή/ και του άρθρου 101 ΣΛΕΕ, καθώς και σε παράβαση του άρθρου 2 του ν. 3959/2011 ή/και του άρθρου 102 ΣΛΕΕ, καθώς και σε παράβαση του άρθρου 1Α του ν. 3959/2011.
Σκοπός της διαδικασίας διευθέτησης διαφορών είναι η απλοποίηση και επιτάχυνση της διοικητικής διαδικασίας έκδοσης αποφάσεων από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, καθώς και ο περιορισμός του αριθμού των προσφυγών που ασκούνται κατά των αποφάσεων της Επιτροπής ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα στην ΕΑ να εξετάζει περισσότερες υποθέσεις με τους ίδιους πόρους και με λιγότερη διοικητική επιβάρυνση και να αυξάνει, έτσι, τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της δράσης της και να ενισχύει, συγχρόνως, το ενδιαφέρον των πολιτών για την αποτελεσματική και έγκαιρη τιμωρία των παραβατών.
Σχετική Αγορά
Η σχετική αγορά προϊόντων ορίζεται ως η αγορά ρυμουλκικών υπηρεσιών λιμένος. Ως σχετική γεωγραφική αγορά για την υπό κρίση υπόθεση θεωρούνται διακριτά οι λιμένες Θεσσαλονίκης, Αττικής και Καβάλας.
Νομική εκτίμηση
Οι συμφωνίες στις οποίες μετείχαν τα εμπλεκόμενα μέρη είχαν ως σκοπό (αντικείμενο) τον περιορισμό του ανταγωνισμού και συγκεκριμένα την κατανομή αγοράς και τον καθορισμό τιμών (εκπτώσεων) στην παροχή υπηρεσιών ρυμούλκησης εμπορικών πλοίων α) στον λιμένα της Θεσσαλονίκης (τόσο φορτηγών πλοίων όσο και δεξαμενόπλοιων μεταφοράς πετρελαίου), β) στους λιμένες της Αττικής (δεξαμενόπλοιων μεταφοράς πετρελαίου), γ) στους λιμένες της Καβάλας (τόσο φορτηγών πλοίων όσο και δεξαμενόπλοιων μεταφοράς πετρελαίου).
Πρόστιμα
Η ΕΑ επέβαλε μειωμένα πρόστιμα λόγω της διαδικασίας διευθέτησης διαφορών (μείωση 15%) για την τέλεση της διαπιστωθείσας, βάσει του σκεπτικού της Απόφασης, παράβασης των άρθρων 1 του ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ.
Με συνεκτίμηση των αρχών της οικονομικής ενότητας και οικονομικής διαδοχής η ΕΑ επέβαλε τα ακόλουθα πρόστιμα:
Για την οριζόντια εξ αντικειμένου παράνομη σύμπραξη στον λιμένα της Θεσσαλονίκης, συνολικής διάρκειας από τον Αύγουστο 2016 έως 30 Σεπτεμβρίου 2019, με βάση τη διάρκεια συμμετοχής εκάστης: ΒΕΡΝΙΚΟΣ 272.349,91 ευρώ, ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 250.116,59 ευρώ, MEGATUGS 498.280,58 ευρώ, ΖΟΥΡΟΣ 510.078,57 ευρώ και ΒΕΡΝΙΚΟΣ-ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 384.072,82 ευρώ.
Για την οριζόντια εξ αντικειμένου παράνομη σύμπραξη στους λιμένες της Αττικής, συνολικής διάρκειας από τον Μάιο 2017 έως 30 Σεπτεμβρίου 2019, με βάση τη διάρκεια συμμετοχής εκάστης: PRO – TUGS 1.060.950,56 ευρώ, MED TUGS 1.203.324,95 ευρώ και ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 181.137,25 ευρώ.
Για την οριζόντια εξ αντικειμένου παράνομη σύμπραξη στους λιμένες της Καβάλας, διάρκειας από τον Αύγουστο 2019 έως 30 Σεπτεμβρίου 2019: ΖΟΥΡΟΣ 247,57 ευρώ και ΣΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 259,48 ευρώ.
Το συνολικό ποσό των επιβλητέων προστίμων ανέρχεται σε 4.360.818,28 ευρώ.